Siyaset Bilimci Gazeteci Ülker Piriyeva , Tarihin bir Nefesi Efes Antik Kenti 

Azerbaycan Temsilcimiz Siyaset Bilimci  Gazeteci Ülker Piriyeva , Gecen Gün Azerbaycan Gazeteciler ile Gelmiş Olduğu Türkiye  Ülkemizde .İstanbul ,Ankara ve İzmir Şehirleri Programlarına katılmış idi. Gazeteci Ülker Piriyeva ,  “Tarihin bir Nefesi Medeniyet Merkezi  İzmir’deki Efes Antik Kenti” ni anlattı..

Gazeteci Ülker Piriyeva , Efes’in aktif bir şehir olduğu dönemlerden bu yana İzmir’in Selçuk ilçesi ve civarları hem tarihi hem de modern bir çok mekana ev sahipliği yapmakta.

Değerli okurlar, hepinizin muhakkak Yaz tatilinde yapılabilecek çeşitli aktiviteleri vardır. Tatile gitmek bunlardan birisi, ama tatil sadece deniz-kum-güneş üçlüsünden oluşmuyor. Doğayı keşfedebilir, akrabalar ile vakit geçirebilir veya Türkiye Cumhuriyetinin en büyük 3. Turistik şehri olan İzmir’de bulunan Antik Efes‘te bir kültür gezisi yapabilirsiniz.

Evet, değerli okurlarımız  Efes Antik Kenti başlı başına bir mekan değil, adı üstünde antik bir kent. Kendisi kadar tarihi yapılardan ve kalıntılarından oluşuyor, İzmir şehri her yıl dünyanın dört bir yanından binlerce ziyaretçiyi ağırlayan Efes’e gitmek sizin planlarınız arasındaysa, bu yazıya göz atarak nereleri gezebileceğiniz hakkında bilgi sahibi ola bilirsiniz.

Ne yazık ki, Efes’te yaşamın mevcut olduğu dönemlerde daima savaşlara maruz kalmıştır. Barış içerisinde geçen bir dönemi asla mevcut olmamıştır. Hititler, sonrasında ise İon’lar, Kimmerler, Lidyalılar, Persler, Antik Yunan, Sparta, Büyük İskender, Roma İmparatorluğu, Gotlar ve Arapların bu şehre yaptıkları saldırılar sebebi ile, şehir daima kendisini savaşların en ortasında bulmuştur.
Yalnız, Efes tüm bu savaşlara rağmen bugüne kadar varlığını sürdürmüş ve günümüze tarihsel açıdan çok büyük bir miras bırakmıştır.

Efes antik kenti Türkiye’mizin en değerli doğal zenginliklerinin başında gelen önemli mimari yapısıyla göz kamaştırıcı güzelliği ile tarihin en önemli yapıtlarındandır.

Fotoğraflara yansıyan görüntüsü ile insanları adeta büyülemektedir, eşsiz doğası ve zamanının en görsel mimarisine sahip Efes antik kenti ziyaretçilerinin gözlerini 21. yüzyılda da kamaştırmaya devam etmektedir.
Efes Antik Kenti, kuruluşu MÖ 8,600 yıl öncesine uzanan Efes, antik çağda Doğu ile Batı’nın buluştuğu bir noktada bir liman kenti olarak kuruldu. Politik ve ticari gelişmelerle birlikte dünyanın en önemli uygarlık, kültür, bilim ve sanat merkezlerinden birine dönüştü. Roma Devletinin Asya eyaletinin başkentlik yapan Efes, dönemin en varlıklı şehirlerinden biri oldu.

Evet, Bulutlara Yükselen Muhteşem Tapınak: Ay tanrıçası Artemis’in adını taşıyan – Artemis tapınağı
Bu yapı tamamen mermerden yapılmış olmasıyla da biliniyor. Antik zamanın mermerden inşa edilen ilk yapıtı olan Artemis Tapınağı’nın kalıntılarını ziyaret ettiğinizde, 27 asırlık mermerler üstünde yürümenin nasıl bir şey olduğunu hissedeceksiniz…

Dünyanın 7 harikasından biri olan Artemis Tapınağının Efes’te yer alması kente daha çok tüccarın ilgi göstermesini sağladı. Şehrin her yanında görkemli tapınaklar, bölgenin en büyük kütüphanesi ve felsefe okulu kuruldu. Zaman içerisinde nehirlerin getirdiği alüvyonların limanı doldurmasıyla denizden uzaklaşan Efes, ticari gücünü yavaş yavaş yitirmeye başladı. Sonrasında yaşanan büyük bir deprem ihtişamlı günlerini geride bıraktı.

Tarihin en eski yerleşim noktalarından biri olan Efes Antik Kenti, aynı zamanda birçok uygarlığın ticari merkezi oldu. Aralarında Osmanlı İmparatorluğunun bulunduğu medeniyetler, uzun yıllar boyunca bu kentin stratejik konumundan yararlandı.

Bu kentin içerisinde birçok müze yer alıyor. Yılda 2 milyona yakın yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret edilen kentte tarihi kütüphaneler, kiliseler ve tiyatrolar da yer almaktadır.
”Asya’nın İlk Büyük Başkenti” olarak bilinen kent 205 yılında UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası listesine alındı.

Efes Antik Kenti, efsaneye göre Amazon adıyla bilinen savaşçı kadınlar tarafından kurulmuştur. Neolitik dönemden günümüze insanlık tarihinin en önemli miraslarından biri.
Bugün Efes Antik Kentinde gördüğümüz göz kamaştırıcı yapılar Roma döneminden kalma. Efes tarihi boyunca coğrafi sebepler ve savaşlar nedeniyle 4 defa yer değiştirir.
Zamanında büyük İskender gelir ve bölgeyi alır. Büyük İskender’in haleflerinden Lysimakhos, MÖ 300 yıllarında Artemision çevresinde çekillenmiş Efes’in yerini değiştirerek 2,5 km güney batısında yer alan Panayır ile Bülbül dağları arasındaki yeni yerinde taşır. Şimdiki Efes’in olduğu yere III. Efes’i kurar.

Efes Antik Kentinde Gezilecek Yerler
– Celsus Kütüphanesi
Döneminde dünyanın en büyük 3. kütüphanesi olan Celsus Kütüphanesi, bu kadim kentin sınırları içerisinde yer alıyor. Girişindeki heykellerle ve görkemli yapısıyla dikkat çeken Celsus Kütüphanesinde yaklaşık 15 bin kitap bulunuyordu.
– Büyük Tiyatro
24 bin kişilik kapasitesi ile ile bu ismi alan tiyatro, inşa edildiği yıldan sonra birçok kere restore edildi. Yapımı M.S. 117 yılında tamamlanan yapı, gladyatör dövüşlerine de ev sahipliği yaptı. Dönemin sanat ve estetik anlayışını yansıtan Büyük Tiyatro’da başta Elton John ve Ray Charles olmak üzere birçok ünlü müzisyen konser düzenledi.
– Meryem Ana Kilisesi
Yurt dışında Church Of Mary ismiyle de bilinen kilise, Hz. Meryem’in adına inşa edilmiş ilk kilise olma özelliği taşıyor. Hristiyanlar için kutsal kabul edilen kilisenin yaklaşık 100 metre yakınında bulunan Bizans Dönemi Sarayı da en çok ziyaret edilen tarihi mekanlardan bir diğeri.
Mabedin dışında ayrıca Meryem Ana‘yı simgeleyen bir heykel, herkesin iyi niyetlerini bıraktığı dilek duvarı ve inanılmaz şifalı güçlere sahip olduğu söylenen bir su kuyusu var. Böylesine kutsal bir yeri ziyaret ederseniz, en iyi dileklerinizi bir kağıda yazmayı unutmayın.
– Varius Hamamı
Ziyaretçilerin büyük ilgi gösterdiği Varius Hamamı, M.S. 100’lü yılların başında inşa edildi. Dönemine göre oldukça yüksek bir teknoloji ile inşa edilmiş olan hamamda 3 katlıdır. Hamama ait belgeler incelendiğine o dönemde dahi, yoksullardan giriş ücreti alınmadığı tespit edilmiştir.
– Yamaç Evler
Yamaç Evler, Küçük Asya’nın bu görkemli kentinin seçkin sınıfları tarafının yaşadığı yerdi. Kentin zenginliğinin yanı sıra burada yaşayan seçkinlerin kişisel zevkleri ve servetlerinin boyutu hakkında ip uçları veriyor.
– Hadrian Tapınağı
Hadrian Tapınağı, Roma’nın gezgin İmparatoru Hadrianus’u onurlandırmak için yapılmış. Antik çağdan bugüne ulaşan kentin nadir yapılarından. Kapı girişi üzerinde Efes’in kuruluş efsanesini betimleyen ilgi çekici kabartmalar bulunuyor. Kentin kurucusu Androklos’un yaban domuzunu öldürüşü, Herakles’in Theseus ile savaşı, Amazonlar ve tanrıları toplantısı ve Dionysos ve neşeli dostlarına ait kabartmalar bugün Efes Müzesinde sergileniyor.
– Domitian Tapınağı
Domitian Tapınağı, Odeon’dan Kuretler Caddesi girişine uzanan yol üzerinde bulunuyor. Efesliler, İmparator Domitian’ın sağladığı olanaklara minnetlerini göstermek için bu tapınağı yapmışlar. Domitian, Efes’te adına tapınak yapılan ilk imparator.
– Belediye Binası
Belediye Binası (Prytaneion) kent yönetimine dair diplomatik ilişkilerin yürütüldüğü, salonları tanrı ve imparator heykelleriyle donatılmış bir yer. Binanın yanında bulunan Tanrıça Hestia sunağında kutsal kabul edilen bir ateş yanardı. Bu ateş kentin bağımsızlığını ve ölümsüzlüğünü temsil ettiğinden hiç sönmeden yanması sağlanırdı.
– Odeon
Döneminde kent meclisi toplantıları, tiyatro ve yarışmaları Odeon denilen yerlerde yapılırdı. Efes Antik Kenti’ndeki Odeon, tiyatro biçimli 1400 kişilik bir alan. Sahne kısmında yağmur sularını akıtacak oluklar bulunmadığından üstü kapalı olarak tasarlandığı anlaşılıyor.
– Mermer Cadde
Mermer Cadde, Büyük Tiyatro ile Celsus Kütüphanesi arasında ulaşımı sağlıyor. Mermer kaplı cadde, İmparatorluk döneminde kentin anayolu ve dini Alay Yolu’nun bir bölümüydü. Arabaların kullanıldığı caddede yayalar da unutulmamış. Yolun kenarında bulunan yüksek platform bugünkü kaldırımlarla aynı görevi görüyor.
Yüzyıllar öncesinde insan odaklı bir şehircilik anlayışına sahip olmaları hayranlık uyandırıcı. Caddede üzerinde kadın ayağı ve başı kazınmış bir mermer bulunuyor. Dünyanın ilk reklam panosu olduğu düşünülen bu mermer az ileride bulunan Aşk Evi’ni tasvir ediyor.
Efes’e gelen denizcilerin gözde mekanı olan Aşk Evi, Kuretler Caddesi ile Mermer Caddenin kesişiminde yer alıyor. Evin hem Celsus Kütüphanesi’ne hem de Skolastika Hamamı’na gizli bir geçitle bağlantısı olduğu söyleniyor.
Erkeklerin girişteki Afrodit heykeli önünde yapılan kısa bir ritüelden sonra içeri girdikleri biliniyor. Duvarlarını dört mevsimi betimleyen mozaiklerin süslediği bu Aşk evi kaç gizli aşka şahit olmuştur zamanında, kim bilir…
Efes Antik Kenti Ziyaret Saatleri
Efes Antik Kentine ve Efes Müzesine yılın her günü gidilebilir. Antik Kent’in ziyaret saatleri yaz ve kış döneminde değişmektedir.

3 Ekim – 14 Nisan tarihleri arasında açık olduğu saatler: 08.30 . 17.00
15 Nisan – 2 Ekim tarihleri arasında açık olduğu saatler: 08.30. – 18.30

Kimi zaman görülen bazı tarihi yapıtlarda fazlaca söze gerek kalmadan eser kendisini anlatır. Ephesos – Efes de işte böyle büyülü bir yer.
Herkesin bu tarihi kenti görmek şansına sahip olması dileğiyle.
Celcus Kitaplığı, Hadrianus Tapınağı, Tiyatro caddesi, Meryem Ana kilisesi bu antik kentte yer alan ve önem arz eden tarihi eserler arasında yer alırlar.

Ne Zaman Gelmeli?
Sene boyu rahatlıkla gezebileceğiniz Efes’in bizce en güzel vakti doğanın yeşillenmesi sebebiyle Mayıs ayı diyorlar..
Bizler Azerbaycanlı Gazeteciler heyeti olarak – Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve turizm Bakanlığının daveti üzerine Safe Tourism proğramı ile bu güzel yerde şubat ayının ikinci haftasında bulunduk.. Çok güzeldi..

Çoğu ziyaretçi ise yazın geliyor ancak İzmir sıcağında Efes’i gezmek zorlayıcı olabiliyor. Eğer siz de yazın geliyorsanız en güzeli kapılar ilk açıldığında burada olmak. Hem sıcaklık açısından rahat edersiniz, hem de kalabalıklar basmadan rahatça fotoğraf çekersiniz. Çantanıza mutlaka su, güneş kremi ve şapka bulundurun.
Efes Antik Kenti’ni Gezmek Ne Kadar Sürer?
Buraya en az 2-3 saatinizi ayırmalısınız. Kulağınıza çok gelebilir ama bir metropol gezdiğinizi unutmayın. Rehberli yürüyüş turu da en az 2 saat sürüyor. Eğer hem Efes Antik Kenti’ni hem de çevredeki Meryem Ana Evi, Artemis Tapınağı gibi diğer önemli noktaları da gezecekseniz tur en az 4-5 saati buluyor.

Her yıl binlerce turistin ziyaretine ev sahipliği yapan Efes Antik kenti amatör ve profesyonel fotoğrafçılıkla uğraşanların objektiflerinde güzelliğini her karede farklı görüntülerle gözler önüne sermektedir.
Ben Gazeteci ve Siyaset bilimci Ülker Piriyeva
Türkiye Kültür Ve Turizm Bakanlığnın daveti ile, Safe Tourism proğramı çerçevesinde kendim gezi rehberimizle Azerbaycanlı gazeteci heyetimizle karış karış Efes Antik Kentini gezerek – aşağıdaki fotoğraflarda sizler için çekilmiş ve sizlerin belki bilgisayarınızda masaüstü görüntüsü, belki de cep telefonlarınızda arka plan resmi olarak kullanacağınız kentin elimden geldiğince güzel fotoğraflarını Sizler için aldım..
Ben Siyaset bilimci ve Uluslararası gazeteci Ülker Piriyeva olarak burada da, Antik kent olan Efesin bugün tüm ihtişamıyla ayakta duran yapısına – Tarihin bir nefesi diyerek buradaki gezimize noktayı koyuyorum..
Türkiyemizin başka antik tarihi güzelliklerinde buluşmak dileğimle hoşça kalın..

ÜLKER PİRİYEVA  – AZERBAYCAN